Penggunaan ubat antihelmintik merupakan salah satu strategi penting dalam pengurusan kesihatan ternakan ruminan. Parasit dalaman dan luaran boleh memberi kesan negatif kepada prestasi ternakan, termasuk penurunan pertumbuhan, pengurangan pengeluaran susu, dan penyakit. Di kalangan ruminan seperti lembu, kambing, dan biri-biri, empat jenis ubat antihelmintik yang sering digunakan ialah Fenbendazol, Albendazol, Levamisol, dan Ivermektin. Ubat-ubatan ini digunakan untuk melawan pelbagai jenis parasit seperti nematoda, cacing paru-paru, cacing hati, dan parasit luaran. Setiap satu mempunyai spektrum tindakan yang berbeza, kelebihan tersendiri, dan beberapa kekurangan yang perlu dipertimbangkan dalam penggunaannya.
Penerangan 4 Jenis Antihelmintik
1. Fenbendazol
Fenbendazol merupakan antihelmintik spektrum luas yang sering digunakan untuk mengawal parasit dalaman seperti nematoda gastrointestinal, cacing paru-paru, dan cacing pita dalam ruminan. Ubat ini dianggap selamat untuk haiwan muda dan ternakan bunting. Namun, ia tidak berkesan terhadap cacing hati dan memerlukan rawatan berulang untuk memastikan semua peringkat parasit dimusnahkan.
2. Albendazol
Albendazol juga merupakan ubat spektrum luas yang berkesan terhadap nematoda, cacing paru-paru, cacing pita, dan cacing hati dewasa. Ia amat berguna dalam merawat cacing hati yang sering menjadi masalah kepada ruminan di kawasan lembap. Walaubagaimanapun, ia tidak boleh digunakan pada awal kehamilan kerana boleh menyebabkan kecacatan kepada janin. Seperti Fenbendazol, kerintangan parasit terhadap Albendazol boleh terbentuk dengan penggunaan berterusan.
3. Levamisol
Levamisol adalah antihelmintik yang berkesan terutamanya terhadap nematoda dewasa dan cacing paru-paru. Ia terkenal dengan kesan cepat dan biasanya diberikan sekali sahaja. Namun, spektrumnya lebih terhad kerana tidak berkesan terhadap cacing hati dan cacing pita. Levamisol juga boleh menjadi toksik jika diberi secara berlebihan, terutamanya kepada haiwan muda atau haiwan yang berada dalam keadaan tertekan.
4. Ivermektin
Ivermektin dikenali kerana spektrumnya luas yang meliputi nematoda gastrointestinal, cacing paru-paru, serta parasit luaran seperti kutu dan hama. Kelebihan utama Ivermektin adalah tempoh tindakannya yang lama, yang mengurangkan keperluan rawatan berulang. Namun, ia tidak berkesan terhadap cacing hati dan cacing pita. Selain itu, penggunaan Ivermektin secara berlebihan boleh menyebabkan kerintangan parasit dan ia juga mempunyai impak negatif kepada alam sekitar, terutamanya kepada hidupan akuatik.
| Ubat | Parasit yang Dilindungi | Kelebihan | Kekurangan |
| Fenbendazol | Nematoda (Haemonchus, Ostertagia, Trichostrongylus, Cooperia, Nematodirus), Cacing Paru-paru (Dictyocaulus), Cacing Pita (Moniezia, peringkat dewasa) | Spektrum luas terhadap nematoda, selamat untuk haiwan bunting | Tiada kesan pada cacing hati, rawatan berulang mungkin diperlukan |
| Albendazol | Nematoda (Haemonchus, Ostertagia, Trichostrongylus, Cooperia, Nematodirus), Cacing Paru-paru (Dictyocaulus), Cacing Hati (Fasciola, peringkat dewasa), Cacing Pita (Moniezia) | Berkesan terhadap cacing hati dewasa dan cacing pita | Tidak sesuai digunakan semasa awal kehamilan, aktiviti terhad pada cacing hati muda |
| Levamisol | Nematoda (Haemonchus, Ostertagia, Trichostrongylus, Cooperia, Nematodirus), Cacing Paru-paru (Dictyocaulus) | Bertindak pantas, lebih murah, berkesan dengan satu dos | Tiada kesan pada cacing hati/cacing pita, risiko toksik jika berlebihan |
| Ivermektin | Nematoda (Haemonchus, Ostertagia, Trichostrongylus, Cooperia), Cacing Paru-paru (Dictyocaulus), Parasit Luaran (Kutu, Hama), Warble (Hypoderma) | Kesan tahan lama, meliputi parasit dalaman dan luaran | Tiada kesan pada cacing hati/cacing pita, kebimbangan alam sekitar, risiko kerintangan |
Rumusan
Pengurusan parasit adalah aspek penting dalam menjaga kesihatan ternakan ruminan. Setiap ubat antihelmintik seperti Fenbendazol, Albendazol, Levamisol, dan Ivermektin menawarkan kelebihan tersendiri bergantung kepada jenis parasit yang disasarkan. Walau bagaimanapun, pilihan ubat harus dibuat dengan mengambil kira spektrum tindakan, keselamatan, dan risiko ketahanan parasit. Penggiliran penggunaan antara kelas-kelas ubat ini disyorkan untuk mengelakkan kerintangan parasit, sambil memastikan rawatan parasit yang berkesan dan berterusan dalam ternakan.
